อันตรายของ “วัยกระโดดโลดเต้น”

ในแต่ละปีเด็กๆ ที่ต้องเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลเพราะ “พลัดตกหกล้ม”นั้น มีไม่ใช่น้อยๆ เลย

การพลัดตกหกล้มนอกจากนำมาซึ่งการบาดเจ็บแขน ขา ใบหน้า ยังเสี่ยงต่อการเลือดคั่งในสมอง เพราะหัวกระแทกพื้น เนื่องจากศีรษะของเด็กจะใหญ่เมื่อเทียบกับลำตัว ล้มทีไรหัวก็มักถึงพื้นก่อน

“กระโดดโลดเต้น” นับได้ว่าเป็นกิจกรรมโปรด ซึ่งเป็นธรรมชาติของเด็กๆ ทุกวัยก็ว่าได้หนูน้อยวัย 1-1 ขวบ 6 เดือน เริ่มเดินได้ ก็เริ่มปีนขึ้นบันได คุณพ่อคุณแม่จะต้องช่วยดูช่วยสอนให้ใกล้ชิดครับ ทั้งยามขึ้นและลงบันได ถ้าไม่สามารถดูใกล้ชิดต้องมีรั้วกั้นที่บันได ไม่ให้เด็กขึ้นลงได้เอง

เด็กวัย 2 – 3 ขวบ นอกจากจะชอบปีนบันได เกาะราวเดินขึ้นลงได้แล้ว ยังชอบ “กระโดดโลดเต้น” อีกด้วย คุณพ่อคุณแม่จะต้องคอยช่วยดูแลอย่างใกล้ชิด และหัดให้ลูกใช้มือข้างหนึ่งจับราวบันได ค่อยๆ ก้าวเดินทีละขั้น

พอ 3 ปี เด็กวัยนี้จะเดินสลับขาขึ้นบันไดได้ เริ่มกระโดดสองขาจากพื้นได้ ก็จะเริ่มกระโดดลงจากที่สูงบ้างแล้ว คราวนี้ก็ต้องระวังแล้วครับ เพราะเดินลงมาถึงบันไดขั้นล่างๆ ก็จะเริ่มกระโดดลงแล้ว

บันไดควรติดตั้งประตูกั้นตั้งแต่ลูกเริ่มคลานได้แล้ว และต้องทำทั้ง 2 บาน คือกั้นทางขึ้น และทางลง นอกจากนั้นต้องมีกลอนล็อคไว้เสมอ และล็อคทุกครั้งหลังจากที่เปิดเรียบร้อยแล้ว ที่สำคัญต้องทำให้เปิดเข้าหาตัวได้เท่านั้น เพื่อกันไม่ให้เด็กผลัก หรือไถลตกลงไป

การเล่นบรรดาเครื่องเล่นในสนามเด็กเล่นก็เช่นกัน แม้ว่าจะเป็นประโยชน์ ช่วยให้ลูกแข็งแรง ร่าเริง แต่ต้องเข้าใจธรรมชาติของเด็กวัย 2 – 3 ขวบนะครับว่า ยังไม่สามารถปีนป่ายได้ดี เพราะพัฒนาการด้านการปีนป่ายที่ต้องใช้ทั้งพละกำลัง ทั้งการประสานงานของกล้ามเนื้อหลายมัดและสายตาจะทำได้สมบูรณ์ต้องอายุ 4-5 ปีขึ้นไป

เด็กๆ วัยชอบ “กระโดด” ยิ่งต้องคำนึงถึงมาตรฐานความปลอดภัยของเครื่องเล่นและสนามเด็กเล่นให้มาก เพราะอันตรายจากสนามเด็กเล่นนั้น กว่า 70% เกิดจากการพลัดตกหกล้ม ซึ่งส่วนใหญ่ไม่รุนแรง แต่บางครั้งนำมาซึ่งการบาดเจ็บและเสียชีวิตได้ (เพราะหัวกระแทกพื้น)โดยเฉพาะอย่างยิ่งการตกจากเครื่องเล่นที่อยู่สูงแล้วลงมากระแทกพื้น ทำให้เลือดคั่งในสมอง ดังนั้นพื้นสนามจะต้องมีความหนานุ่ม และควรเป็นพื้นทราย พื้นขี้เลื่อย หรือเป็นยางสังเคราะห์ ไม่ใช่เป็นพื้นแข็งๆ อย่างพื้นซีเมนต์ ยางมะตอย ทรายอัดแข็ง พื้นหญ้า หรือที่พบเห็นอยู่ไม่น้อย ก็คือ พื้นที่เกลื่อนไปด้วยก้อนกรวดก้อนหิน เศษอิฐ เศษปูน (เผลอๆ มีเศษแก้ว เศษตะปูด้วย)

พื้นทรายซึ่งมีคุณสมบัติที่ดีในการดูดซับพลังงานนั้น ก็จะต้องมีความหนาไม่น้อยกว่า 20 เซนติเมตร สำหรับเครื่องเล่นสูงไม่เกิน 1.20 เมตร หากเครื่องเล่นสูงเกินกว่านั้น ความหนาของพื้นทราย ก็ไม่ควรน้อยกว่า 30 เซนติเมตร นอกจากนั้นพื้นสนามที่ดี อาจทำมาด้วยยางสังเคราะห์ หรือวัสดุอื่นที่มีการทดสอบแล้ว นอกจากนั้นเครื่องเล่นทุกชิ้นต้องมีการยึดฐานรากให้มั่นคง ต้องวางห่างกันอย่างน้อย 150-180 ซ.ม. ต้องไม่เป็นสนิม ไม่เก่าผุๆ พังๆ ฯลฯ

อีกประเด็นทีต้องพูดถึงก็คือ เด็กวัยซนมักชอบ “เลียนแบบ” บางครั้งพ่อแม่เองก็คาดไม่ถึง อย่างเช่นเมื่อไม่กี่ปีที่ผ่านมา มีกิจการขนมชื่อดังแห่งหนึ่ง จัดแข่งขันกระโดดงับขนมออกทีวี เพื่อโปรโมทบริษัทตนเอง ปรากฏว่ามีผู้คนออกมาร้องทุกข์ว่า ลูกๆ หลานๆ ของตนเลียนแบบหลังจากได้ดูรายการดังกล่าวในทีวี

นั่นคือพากันกระโดดงับขนมกันเป็นการใหญ่ ซึ่งเสี่ยงต่อการเกิดขนมติดคอเป็นอย่างยิ่ง กระทั่งทางสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) ออกมาเตือนว่า พฤติกรรมการบริโภคดังกล่าว เป็นการบริโภคที่ไม่ถูกต้อง และไม่เหมาะสม อาจก่อให้เกิดอาการสำลัก หรือติดคอ เป็นอันตรายต่อร่างกายได้ จึงอยากฝากเตือนผู้ใหญ่ให้คอยห้ามปรามและสอนเด็กๆ ถึงอันตรายของการเล่นเลียนแบบดังกล่าวด้วยครับ

กระโดดให้ปลอดภัยและได้สุขภาพ

พ่อแม่ที่มีลูกในวัย 5-6 ขวบ ต้องเล่นกระโดด ปีนป่ายกับลูกๆ แล้วครับ อย่ามัวแต่ห้าม เพราะวัยนี้เขาจะสนใจการกระโดด การปีนป่าย และพัฒนาการของเขาก็อยู่ในวัยที่ทำได้แล้ว แต่พ่อแม่ต้องสาธิต สอน บอกวิธีการปีนป่าย กระโดดที่ถูกที่ ถูกทาง ถูกวิธี บอกข้อกำหนด ข้อห้าม อันตรายที่จะเกิดขึ้นถ้าทำผิดวิธี

กิจกรรม “กระโดด”ที่ขอแนะนำคือ การ “กระโดดเชือก”ครับ ซึ่งผลดีของการออกกำลังกายดังกล่าวอย่างสม่ำเสมอก็คือ กล้ามเนื้อแข็งแรง การทรงตัวดีเยี่ยม และที่น่าสนใจยิ่งก็คือ การกระโดดเชือกนั้นจัดได้ว่าเป็นการออกกำลังกายที่ปลอดภัย ไม่ทำอันตรายต่อกระดูก และข้อของลูก แต่เรื่องที่จะละเลยไม่ได้ก็คือ ทุกครั้งที่กระโดดเชือกจะต้องสวมรองเท้ากีฬาด้วยครับ เพราะรองเท้ากีฬาจะช่วยลดแรงกระแทก

คุณพ่อคุณแม่จะเห็นว่าลูกของเราวัยนี้มีพลังเหลือเฟือ ทั้งชอบกระโดดโลดเต้น วิ่งไปโน่นไปนี่ไม่หยุดหย่อน เด็กวัยนี้จึงควรสนับสนุนให้ออกกำลังกายหรือเล่นกีฬา เพื่อให้พวกเขาแข็งแรงแจ่มใสทั้งสุขภาพกายและสุขภาพจิต  สิ่งที่คุณพ่อคุณแม่ควรแนะนำก็คือ ให้เด็กๆ เอาใจใส่ในเรื่องความปลอดภัย โดยควรจำประโยคนี้ให้ขึ้นใจนะครับ “เด็กวัยซนต้องอยู่ในสายตา และอยู่ในระยะที่จะเข้าถึงตัวลูกอย่างทันท่วงทีได้ตลอดเวลาด้วย”

ปฐมพยาบาล : การบาดเจ็บจาก “การกระโดด”
1.หกล้มแผลถลอก ฟกช้ำ หากเป็นแผลถลอก ล้างแผลให้สะอาดโดยใช้น้ำประปาหรือน้ำสะอาด ชะล้างฝุ่นผงออกจากบาดแผลให้หมดปิดด้วยผ้าสะอาด หรือผ้าทำแผล โดยทายาต่อต้านแบคทีเรียเพื่อป้องกันการติดเชื้อรอบๆ แผล ไม่ทายาบนแผลนะครับ

หากเป็นแผลฟกช้ำ ให้ประคบด้วยผ้าชุบน้ำเย็น หรือน้ำแข็งใน 24 ชั่วโมงแรกและหลังจากนั้นให้เปลี่ยนเป็นผ้าชุบน้ำอุ่นประคบบ่อยๆ ถ้ามีเลือดออกหลังล้างน้ำให้สะอาดแล้ว ให้ห้ามเลือดโดยใช้ผ้าสะอาดกดแผลไว้อย่างน้อย 5 นาที ก่อนทายาต่อต้านแบคทีเรียเพื่อป้องกันการติดเชื้อรอบๆ แผล ไม่ทายาบนแผลเช่นกัน

2.สงสัยว่ากระดูกหัก กระดูกเคลื่อน หลังการพลัดตก หกล้ม ชนกระแทกหากมีอาการปวดบวมแขน ข้อศอก หัวเข่า หรือเท้า ให้คิดถึงกระดูกหักเคลื่อน คลายเสื้อผ้าบริเวณนั้นออก เอาเครื่องประดับในบริเวณที่สงสัยว่าอาจมีการบาดเจ็บออกมาก่อน อย่าเคลื่อนไหวกระดูกที่สงสัย ให้ตรึงกระดูก รวมทั้งข้อบนและข้อล่างของกระดูกที่สงสัยไว้ไม่ให้เคลื่อนไหว โดยใช้หนังสือพิมพ์หรือวารสารต่างๆ ผ้าห่ม หมอน หรือท่อนไม้ ดามกระดูกที่สงสัยนั้นไว้แล้วพันด้วยผ้า

หากมองเห็นกระดูกโผล่ออกมา อย่าพยายามดันกลับเข้าไป ให้เอาผ้าสะอาดคลุมไว้ก่อน แล้วดามกระดูกก่อนนำส่งโรงพยาบาล ถ้ากระดูกบิดเบี้ยวอย่าพยายามหมุน ดึง ดัน ให้กระดูกกลับมาอยู่ในตำแหน่งที่เราคุ้นชิน ห้ามทำโดยเด็ดขาด ให้ดามกระดูกไว้ในท่าที่พบเห็นก่อนนำส่งโรงพยาบาลต่อไปครับ

เด็กกับของเล่น และอันตรายที่อาจเกิดขึ้น

การเล่นกับเด็กเป็นของคู่กัน แต่ต้องยอมรับว่าหลายครั้งที่การเล่นก็เป็นตัวการที่ทำให้ลูกเจ็บตัว หรือร้องไห้โวยวายบู๊แย่งของกันเองจนทำให้วงแตก เรามาป้องกันอันตรายที่อาจเกิดขึ้นกับเจ้าตัวเล็กกันเถอะ

การเล่นเป็นเหตุ

ขาดทักษะ...เล่น เจ้าตัวเล็กบางคนออกอาการคึกคักเมื่อเห็นเพื่อนวัยเดียวกันเข้ามาเล่นด้วย แถมยังเดินเข้าไปกอดรัดฟัดเหวี่ยงจนล้มเผละไปด้วยกันทั้งคู่  นั่นเพราะลูกยังขาดทักษะ ยังแยกแยะไม่ออกว่า การเล่นกับ “คน” กับการเล่นตุ๊กตานั้นมันต่างกัน หรือบางครั้งก็หยิบปลั๊กไฟมาเล่นสนุกโดยไม่รู้ตัวว่าอันตรายอยู่ในมือ คุณพ่อคุณแม่ควรให้คำแนะนำเจ้าตัวเล็กด้วยนะคะ

ใช้กำลังแย่งของ เด็กวัยนี้ยัง “ขี้หวง” อีกต่างหาก อยากจะเล่นของคนอื่น แต่ถ้าใครขืนแตะของเล่นของหนูล่ะก็ไม่ไว้หน้าใครแน่ๆ ฉะนั้น คุณพ่อคุณแม่สอนให้เจ้าตัวเล็กรู้จักแบ่งปันและในช่วงแรกควรดูแลอย่างใกล้ชิด เด็กๆ อาจแย่งหรือดึงของเล่นจากมือของอีกฝ่าย จนล้มคว่ำ หน้าหรือศีรษะกระแทกพื้นได้

ซ่อนแอบ... แม้ต่อมาเมื่อเขาอยู่ในวัย 5 ขวบขึ้นไป จะเริ่มรู้จักการแบ่งปัน การรอคอย และไม่ “บ้าพลัง”เหมือนที่ผ่านมา แต่พวกเขาก็ยังไม่อาจเข้าใจได้ ในหลายๆ สถานการณ์ว่า กำลังตกอยู่ในความเสี่ยง โดยเฉพาะการเล่น...ซ่อนแอบในที่ไม่คุ้นเคย บ้างครั้งสนุกจนลืมว่าเรามาแอบที่ไหนและไม้สามารถออกจากตรงนั้นได้

อันตรายจากการเล่นป้องกันได้

จัดสิ่งแวดล้อมให้ปลอดภัย เช่น ไม่มีที่สูง ไม่มีแหล่งน้ำ ไม่มีรถยนต์ ไม่มีของร้อน หรือ ไม่เสี่ยงต่อของหนักหล่นทับ ในพื้นที่ที่เด็กเล่น

เลือกของเล่นที่เหมาะสม ผู้ปกครองควรเลือกของเล่นที่เหมาะสม ไม่เสี่ยงต่อการอุดตันทางเดินหายใจ สารพิษ สิ่งของแหลมให้กับลูก

เพราะ “การเล่น” มีส่วนช่วยพัฒนาการทางสมอง เสริมสร้างความฉลาดทั้งทางปัญญาและอารมณ์ ผู้ใหญ่ควรส่งเสริมสนับสนุน ให้เด็กๆ รู้จักการเล่นอย่างเหมาะสม เพื่อให้เรื่องเล่นๆ ต่อยอดไปถึงการรู้จักเข้าสังคมและการเรียนรู้ของเด็กๆ
 

สร้างสมาธิให้วัยเยาว์…ไม่ยาก

  

การฝึกสมาธิจะช่วยพัฒนา Working Memory ของลูกได้ โดยเฉพาะเมื่อลูกเริ่มเข้าสู่วัยอนุบาล สมาธิในการเรียนรู้เป็นเรื่องสำคัญ เพราะถ้าลูกมีสมาธิก็จะส่งผลดีต่อการเรียนรู้สิ่งต่างๆ รอบตัวนั่นเอง ทำไมลูกต้องมีสมาธิ 

สมาธิมีความจำเป็นกับเจ้าหนูวัยเยาว์มากๆ เพราะมีผลโดยตรงกับสติปัญญาและอารมณ์ของเขา สมาธิจะทำให้เขาสามารถรับรู้ข้อมูลข่าวสารและเกิดการเรียนรู้ต่างๆ ได้มาก ซึ่งช่วยพัฒนาสมองและสติปัญญาได้ดี และเมื่อเขาทำสิ่งต่างๆ ได้ดีหรือทำได้สำเร็จ เขาก็จะเกิดความภูมิใจกับตัวเอง หากได้รับคำชมจากคุณพ่อคุณแม่ด้วย อารมณ์ก็จะดียิ่งขึ้นค่ะ ในทางกลับกัน หากเด็กที่มี IQ เท่ากัน แล้วเด็กคนหนึ่งมีสมาธิ แต่อีกคนไม่มี ผลการเรียนก็อาจจะต่างกัน เพราะถ้าเขาไม่มีสมาธิ สติปัญญาที่ใช้ในการเรียนรู้ก็ไม่ดีเท่าที่ควร ทั้งส่งผลให้อารมณ์ไม่ดีไปด้วย เพราะเขาจะรู้สึกไม่ดีกับตัวเอง มองตัวเองว่าเป็นคนไม่มีความสามารถ อาจมีอาการต่อต้านก้าวร้าว และมองตัวเองเป็นคนด้อยคุณค่าในที่สุด

ขาดสมาธิขั้นไหน…ผิดปกติ ถ้าลูกของเราขาดสมาธิจนกระทบกับเรื่องเรียนและกิจวัตรประจำวันถือว่าผิดปกติค่ะ เช่น ถ้าไม่มีสมาธิจนทำให้เรียนไม่รู้เรื่อง ใช้เวลาเป็นชั่วโมงในการอาบน้ำหรือกินข้าว มีปัญหากับเพื่อนที่โรงเรียน เด็กที่เป็นโรคสมาธิสั้นเวลาเล่นก็อาจจะเล่นแรง ไปแย่งของเพื่อน ถ้าเป็นอย่างนี้แล้วคุณพ่อคุณแม่ต้องรีบพาไปพบแพทย์เพื่อหาสาเหตุและแก้ไขให้ตรงจุด

เคล็ดลับง่าย ๆ ช่วยสร้างสมาธิ 
1. ลดสิ่งกระตุ้น เช่น การจัดบ้านไม่ให้รกรุงรัง ไม่ซื้อของเล่นให้ลูกเล่นมากเกินไป รวมทั้งการงดดูทีวีหรือเล่นเกมต่างๆ ที่มีแสงสีเสียง เพราะ 2 อย่างนี้เป็นตัวเร้าที่เข้มข้นมาก เมื่อลูกไปเจอสิ่งเร้าที่อ่อนลงก็จะคุมสมาธิไม่ได้เช่น เจอผู้ใหญ่ที่พูดเสียงดังๆ ก็อาจทำให้เขาตื่นตัวและไม่มีสมาธิได้
2. เพิ่มสมาธิด้วยกิจกรรม การฝึกสมาธิเริ่มได้ตั้งแต่ 2-3 ขวบซึ่งกิจกรรมที่ใช้ต้องขึ้นอยู่กับความสนใจของเด็กเป็นหลัก เช่น ศิลปะ ดนตรี กีฬา และกิจวัตรประจำวัน แต่ต้องไม่เป็นการบังคับ ซึ่ง คุณพ่อคุณแม่ควรอยู่กับเขาตอนทำกิจกรรมต่างๆ เหล่านี้ด้วย เพราะหากเขาลุกหนีไปที่อื่นเราอาจบอกลูกว่า “นั่งทำต่ออีกนิดนะลูก” หรือลูกทำแล้วติดขัดเราก็ให้กำลังใจจนกว่าเขาจะทำได้สำเร็จค่ะ
3. แบบอย่างที่ดีจากพ่อแม่เราสามารถทำเป็นแบบอย่างให้เขาเห็นได้ เช่น การนั่งอ่านหนังสืออยู่ข้างๆ เงียบๆ แค่นี้ก็ทำให้เขาเห็นว่าการมีสมาธิเวลาทำสิ่งต่างๆ เป็นอย่างไรได้แล้ว
4. ทำอย่างต่อเนื่องและเป็นระยะเวลาที่นานพอ เราต้องกำหนดเวลาในการทำกิจกรรมให้ต่อเนื่องค่ะเพื่อให้เขารับรู้ว่าสิ่งเหล่านี้เป็นสิ่งที่ต้องทำเป็นกิจวัตร เป็นสิ่งที่เขาต้องรับผิดชอบ สร้างให้เขารู้จักทำงานให้สำเร็จ และเมื่อเขาทำสำเร็จเราก็อาจชมเชย กอด หรือหอมแก้ม ไม่จำเป็นต้องให้รางวัลที่เป็นวัตถุทุกครั้ง ซึ่งช่วยเรื่องพฤติกรรมให้ลูกทำอย่างต่อเนื่องมากขึ้นค่ะ  จริงๆ แล้วทุกกิจกรรมมีประโยชน์ทั้งนั้น เพราะแต่ละกิจกรรมสามารถช่วยส่งเสริมพัฒนการในด้านต่างๆ และถ้าเป็นสิ่งที่ลูกสนใจก็ยิ่งเป็นจุดเริ่มต้นที่ดีในการฝึกสมาธิ เพราะคนเราหากมีความสนใจสิ่งไหนก็จะทำให้มีสมาธิกับสิ่งนั้นมากขึ้น

Child Center การเรียนรู้โดยที่เด็กเป็นศูนย์กลาง

       Child Center เป็นรูปแบบ การเรียนรู้โดยมีเด็กเป็นศูนย์กลาง เป็นการพลิกโฉมการเรียนการสอนแบบเดิมที่เด็กมีหน้าที่ฟัง ท่องจำ ทำตามที่ครูบอก เปลี่ยนมาเรียนแบบChild Center การเรียนรู้โดยมีเด็กเป็นศูนย์กลาง ที่ให้ความสำคัญที่ตัวเด็ก เด็กเป็นศูนย์กลางของการเรียนรู้ ยึดถือการพัฒนาเด็ก(DAP:Developmentally Appropriate Practice)เป็นหลัก และมีการศึกษาทางเลือกหลายรูปแบบนำแนวการเรียน แบบ Child Center การเรียนรู้โดยมีเด็กเป็นศูนย์กลาง มาใช้กันมากทีเดียว ทั้งโปรเจกต์แอพโพรช มอนเตสซอรี่ วอลดอร์ฟ โฮมสคูล และอีกหลากหลายรูปแบบ 

ดร.วรนาท รักสกุลไทย นักการศึกษาคนสำคัญเคยพูดถึงจุดมุ่งหมายของการเรียนในเด็กปฐมวัย หรืออนุบาลไว้ว่า "เด็กจะต้องเรียนรู้อย่างมีความสุข สุขจากธรรมชาติ สุขจากการอยู่ร่วมกับเพื่อนมนุษย์ และสุขจากการทำงาน การดำเนินชีวิต" ซึ่งเป็นสิ่งที่พ่อแม่ใฝ่ฝัน ไขว่คว้า อยากให้ลูกของเราอยู่ในบรรยากาศแบบที่ว่านี้

กิจกรรมแบบ Child centered
การจัดกิจกรรมให้เด็กได้พัฒนาโดยยึดตนเองเป็นศูนย์กลาง (Child-centered)ในห้องเรียนนั้น จัดได้ทั้งแบบกลุ่มใหญ่ และกลุ่มเล็ก ซึ่งมีสมาชิก 2-3 คน หรืออาจมากถึง 7-8 คนแล้ว และยังสามารถจัดได้แบบกลุ่มเดี่ยวด้วย ซึ่งกิจกรรมเดี่ยวนี้เองสามารถตอบสนองการยึดตนเองเป็นศูนย์กลางของเด็กได้เป็นอย่างดี ตัวอย่างกิจกรรมเดี่ยวที่จัดในห้องเรียน เช่น

1.กิจกรรมเสรี หรือ กิจกรรมศิลปะ

จัดให้เด็กทำงานศิลปะ เช่น ปั้น วาด พิมพ์ภาพ หยดสี พ่นสี และงานประดิษฐ์ เป็นต้น โดยครูจัดเตรียมอุปกรณ์ไว้ และให้เด็กได้เลือกทำตามความต้องการของตนอย่างเสรี จะมากแค่ไหน หรือทำอย่างไรก็ได้ ระยะเวลาที่จัดกิจกรรมเสรีจะอยู่ในราว 45 นาที หรือ 1 ชั่วโมง

2.กิจกรรมเล่นตามมุม
นอกจากจะเล่นเป็นกลุ่มเล็กแล้ว เด็กยังสามารถเล่นคนเดียวตามความพึงพอใจของตน โดยคุณครูให้อิสระเด็กเลือก เข้าเล่นในมุมใดก็ได้ เล่นอย่างไรก็ได้ โดยคุณครูจะเข้ามาดูแลเฉพาะเรื่องความปลอดภัย ไม่ให้เกิดอันตรายขึ้นกับเด็ก โดยทั่วไปกิจกรรมนี้มักจัดรวมกันกับกิจกรรมศิลปะ ในช่วงของการเล่นกิจกรรมเสรีคือเมื่อเด็กทำกิจกรรมศิลปะ 2-3 ชนิดแล้ว เด็กอาจจะเลือกไปเล่นกับสื่อในมุมต่างๆได้อย่างเสรี มุมการเล่นที่นิยมจัดไว้ในห้องเรียนให้เด็กได้เล่นอย่างเสรี ได้แก่


2.1.มุมบ้าน มุมร้านค้า มุมหมอ ฯลฯ
สื่อที่จัดไว้ในมุมนี้ ได้แก่ เครื่องครัว เครื่องใช้ในบ้าน เช่น กระจก ตุ๊กตา เสื้อผ้า เครื่องแบบอาชีพต่างๆ เครื่องใช้ในการประกอบอาชีพ เพื่อให้เด็กได้เล่นเลียนแบบ แสดงบทบาทสมมุติ

2.2.มุมหนังสือ
หนังสือนิทานภาพสวยๆ เป็นการจูงใจให้เด็กมาจับต้องเปิดดู เป็นการปลูกฝังนิสัยรักการอ่าน สื่อในมุมนี้มีหมอน เสื่อ หนังสือที่อยู่ในความสนใจของเด็ก จะช่วยให้เด็กเพลิดเพลิน ทั้งที่ยังอ่านหนังสือไม่ได้

2.3.มุมธรรมชาติ หรือมุมวิทยาศาสตร์
มุมนี้เปิดโอกาสให้เด็กได้สังเกต ทดลอง หาความรู้ด้วยตนเอง สื่อและอุปกรณ์ที่จัดไว้ เป็นเครื่องมือในการเรียนรู้ เช่น แว่นขยาย เครื่องชั่ง พืชต่างๆ เปลือกหอย สำลี สื่อลอย-จม หินชนิดต่างๆ จัดไว้เป็นหมวดหมู่

2.4.มุมบล็อก
จัดไม้บล็อกมาตรฐาน หรือบล็อกที่ผลิตขึ้นทดแทนจากกล่องหรือสิ่งอื่นๆซึ่งมีผิวเรียบ ไม่มีเสี้ยน อาจมีเครื่องเล่นตัวต่อพลาสติกต่างๆ ตุ๊กตายางรูปสัตว์ คน พาหนะ จัดวางไว้ เพื่อให้เกิดการเล่นสร้างสรรค์

เมื่อเด็กเข้าไปเล่นในมุม ถ้าหากมีสื่อหรืออุปกรณ์ใหม่ ครูจะต้องแนะนำวิธีใช้สื่อชิ้นนั้นอย่างถูกวิธี และหลังจากนั้นก็ปล่อยให้เด็กได้เล่นอย่างอิสระ ทั้งนี้ต้องไม่ผิดกฏระเบียบของห้องที่ได้ตกลงและปฏิบัติกันมา เช่น ไม่ขว้างปาหรือแย่งของจากมือเพื่อน หรือนำอุปกรณ์จากมุมนี้ไปเล่นในมุมอื่น เป็นต้น



3.กิจกรรมที่เด็กเลือกขึ้นมาเอง
เมื่อเด็กสำรวจกิจกรรมและพบว่า ตนต้องการที่จะทำหรือเล่นอย่างอื่นแทน คุณครูสามารถอนุญาตให้เด็กคนนั้นหยิบสิ่งที่ตนต้องการขึ้นมาทำอย่างเสรีได้ แต่ทั้งนี้ยังคงอยู่ในบริเวณที่คุณครูมองเห็นได้ เป็นไปตามกฎระเบียบของห้องเรียน และไม่เกิดอันตราย

ระยะเวลาที่จัดกิจกรรมเดี่ยวให้เด็กได้กระทำอย่างเสรีนี้ เด็กยิ่งเล็กยิ่งต้องการมาก เพราะเด็กยังคงยึดตนเองเป็นศูนย์กลางอยู่ พัฒนาการด้านสังคมที่จะเล่นหรือทำงานร่วมกับผู้อื่นยังพัฒนาไปไม่มาก แต่พอโตขึ้นอายุ 5-6 ปี การอยู่ร่วมกัน เล่นร่วมกันกับผู้อื่นจะพัฒนาขึ้น รูปแบบของการเล่นและการทำกิจกรรมจะเปลี่ยนจากเดี่ยวเป็นการเล่นกลุ่มมากขึ้น แต่ยังคงต้องการเวลาและความเป็นอิสระเสรีเพื่อจะพัฒนาความคิดสร้างสรรค์ พัฒนาการเรียนรู้จากการปฏิบัติจริง สร้างองค์ความรู้ขึ้นมาจากการเล่นของตน ซึ่งตรงจุดนี้ สำคัญที่การให้เวลา ถ้าคุณครูให้เวลาเด็กเพียงพอ จะช่วยให้เด็กได้เล่นตามความคิดของตนบรรลุสู่เป้าหมาย หรือมีผลิตผลเป็นรูปธรรมสอดคล้องกับธรรมชาติของเด็กวัยนี้ หากว่าให้เวลาน้อยเกินไป เช่น 15-20 นาที อาจจะไม่เพียงพอต่อการนำความคิดของตนสื่อออกมาในการเล่นได้

บทบาทของครูในกิจกรรมเสรีแบบ Child-centered

บทบาทของครูในการเป็นผู้จัดเตรียมสื่ออุปกรณ์ให้พร้อม และเร้าต่อความสนใจของเด็ก บางครั้งเป็นผู้ช่วยในกรณีที่เด็กร้องขอ แม้กระทั่งการแสดงความคิดเห็นในยามที่เด็กร้องขอ แต่เป็นการแสดงความคิดเห็นในสิ่งที่ครูเห็น ไม่ใช่สิ่งที่ครูคิด อีกทั้งเสนอหนทางในการขยายกิจกรรมต่อไป และที่สำคัญที่สุดคือ ครูต้องให้ความเป็นอิสระเสรีอย่างเต็มที่แก่เด็กภายใต้กฎระเบียบของห้องเรียน ครูต้องไม่ยึดเอาความคิดความต้องการของตนเป็นหลัก หรือเน้นผลิตผล (product)เป็นสำคัญ

คุณครูคอยเปิดโอกาสให้เด็กมีความเป็นอิสระ ได้เล่น ได้ทำกิจกรรมที่เด็กสนใจแล้ว ยังเป็นผู้คอยกระตุ้น ดูแลให้เกิดความเรียบร้อย เป็นไปตามกฎระเบียบของห้อง เพื่อไม่ให้เกิดอันตรายด้วย และเมื่อเด็กต้องการความช่วยเหลือ ข้อคิดเห็น หรือผู้ร่วมเล่นด้วยกัน ครูก็ควรจะมีส่วนร่วมในกิจกรรมดังกล่าวนั้นได้

สิ่งที่เด็กจะได้รับจากการเรียน Child-centered

การเรียนและการจัดกิจกรรมแบบ Child-centered เพื่อให้เด็กได้พัฒนาร่างกาย อารมณ์ จิตใจ สังคมและสติปัญญา เด็กจะได้ร่วมกิจกรรมจากการจัดกิจกรรมเป็นกลุ่มใหญ่ทั้งห้องเรียน กลุ่มเล็กและกิจกรรมเดี่ยว ซึ่งกิจกรรมทั้ง 3 แบบนี้จะต้องมีความสมดุล เหมาะสมกับวัยและความสนใจของเด็ก เช่น ออกกำลังกาย ร้องเพลง เล่นเกม ทำงานศิลปะ เล่นน้ำ เล่นทราย ออกมาสำรวจต้นไม้ใบไม้นอกห้องเรียน ได้ทำกิจกรรมประกอบอาหาร ฟังนิทาน เล่นละคร ได้เล่นเกมการศึกษา ได้ฝึกสังเกต ทดลอง ค้นหาคำตอบด้วยตัวเอง

กิจกรรมที่จัดให้นั้น เป็นกิจกรรมที่ส่งเสริมพัฒนาการเด็กทุกด้านไปพร้อมกัน ไม่ได้เน้นแต่การเรียนเขียนอ่าน และบวกลบเลข แต่เด็กเรียนรู้มากมายผ่านกิจกรรมที่หลากหลายอย่างสนุกสนาน ท้าทายให้เด็กได้คิด ลงมือทำ ได้ฝึกแก้ปัญหาและทำงานร่วมกับเพื่อนๆ เด็กจึงได้เรียนรู้ผ่านการลงมือทำมากกว่าการฟังครูพูด ทำกิจกรรมผ่านสื่อการสอนต่างๆ

*** บทความนี้เรียบเรียงข้อมูลจากเว็บไซต์การศึกษาและเว็บไซต์โรงเรียน ชื่อโรงเรียนที่ปรากฎจึงเป็นเพียงการยกตัวอย่างให้สอดคล้องกับแนวการศึกษา เท่านั้น ไม่ใช่การจัดอันดับหรือชี้แนะว่าเป็นโรงเรียนที่ดีที่สุด การนำเนื้อหาไปใช้ประกอบการพิจารณาเลือกโรงเรียนจึงอยู่ที่ดุลยพินิจและ วิจารณญาณของแต่ละบุคคล